„25.000 millj­ónir tókst Sam­tökum atvinnu­lífs­ins að kreista út með krókó­díla­tár­um. Á sama tíma voru 25 millj­ónir að skila sér í mat­ar­að­stoð. Á sama tíma þurftu 50 manns frá að hverfa og fengu enga mat­ar­að­stoð. Á sama tíma er fólk heima eftir tíu daga í mán­uð­inum mat­ar­laust og getur ekki einu sinni farið í rað­ir.“

Þetta sagði Guð­mundur Ingi Krist­ins­son, þing­maður Flokks fólks­ins, í óund­ir­búnum fyr­ir­spurna­tíma á Alþingi í dag en hann beindi orðum sínum til Katrínar Jak­obs­dóttur for­sæt­is­ráð­herra.

Hann benti á að aðal­fundur Öryrkja­banda­langs­ins hefði ályktað og kraf­ist þess að rík­is­stjórnin end­ur­skoð­aði afstöðu sína gagn­vart lífs­kjörum fatl­aðs og lang­veiks fólks og bætti kjör þeirra strax. Hann vís­aði í álykt­un­ina sem segir að skömm rík­is­stjórn­ar­innar sé „að halda okkur í fátækt og skýla sig bak við COVID sem slæms efna­hags­á­stands“. Í þrjú ár hefði rík­is­stjórnin ákveðið að auka fátækt fatl­aðs og lang­veiks fólks í stað þess að bæta kjör sístækk­andi hóp öryrkja sem býr við sára fátækt.

Guð­mundur Ingi spurði því hvort ekki væri kom­inn tími til að segja við þetta fólk að þeirra tími væri kom­inn og að þau ættu ekki að bíða leng­ur.

„Eða hvenær í ósköp­unum er þeirra tími kom­inn? Hann var ekki kom­inn í góð­ær­inu – og ef hann er ekki kom­inn núna, og ég spyr, er það virki­lega metn­aður þess­arar rík­is­stjórnar að verja þetta ástand? Að verja það að fólk eigi ekki fyrir mat? Að verja það að fólk þurfi að fara í biðraðir eftir mat? Að verja það að ein­hverjir séu heima og eiga kannski ekk­ert nema smá lýsi eða malt­dós í ísskápn­um? Og er ekki kom­inn tími til að þessir ein­stak­lingar fái lífs­kjara­samn­ing­inn, þó ekki væri nema bara lífs­kjara­samn­ing­inn?“ spurði Guð­mundur Ingi.

Sagði að fram­lög til mál­efna örorku hefðu auk­ist

Katrín svar­aði og sagði að fram­lög til mál­efna örorku hefðu auk­ist úr 62 millj­örð­um, að raun­virði, í tæp­lega 80 millj­arða. „Auð­vitað er það að ein­hverju leyti vegna lýð­fræði­legra breyt­inga en líka vegna hækk­ana sem hafa orð­ið. Þar má nefna sér­stakt fram­lag sem Alþingi ákvað að verja til að draga úr skerð­ingum á örorku­líf­eyr­is­þega og þar með að koma til móts við eina af þeim kröfum sem hefur verið hvað hávær­ust í mál­flutn­ingi þeirra, eðli­lega. Sömu­leiðis höfum við í öllum aðgerðum okk­ar, allt kjör­tíma­bil­ið, for­gangs­raðað í þágu tekju­lægri hópa.“

Hún nefndi jafn­framt barna­bæt­ur, breyt­ingar á skatt­kerfi sem hún sagði að hefðu fyrst og fremst skilað skatta­lækk­unum til tekju­lægstu hópanna, greiðslu­þátt­töku í heil­brigð­is­kerf­inu og tann­lækna­kostnað sem hefði ekki verið end­ur­skoð­aður síðan 2004.

„Síðan vil ég nefna það síð­asta sem lýtur að öldruð­um, þ.e. nýjan við­bót­ar­stuðn­ing til þeirra sem höllustum fæti standa í þeirra hópi. Hann byggir á mjög vand­aðri vinnu sem unnin var með eldri borg­urum við það að greina hverjir það væru sem stæðu verst. Það er alveg sann­an­legt að sú rík­is­stjórn sem hér sat 2013 til 2016 réðst í mjög stór­tækar breyt­ingar og jók mjög fram­lög til aldr­aðra á sínum tíma með laga­breyt­ingum sem voru sam­þykktar árið 2016. Fyrsta verk núver­andi rík­is­stjórnar var síðan að hækka frí­tekju­mark vegna atvinnu­tekna, ráð­ast í breyt­ingar sem varða kostnað í heil­brigð­is­kerf­inu og núna síð­ast að koma með þennan félags­lega við­bót­ar­stuðn­ing.

Eftir stendur auð­vitað að ekki hefur verið gerð sú breyt­ing á örorku­líf­eyr­is­kerf­inu sem hæst­virtur félags- og barna­mála­ráð­herra lagði upp með í upp­hafi kjör­tíma­bils. Ég tel mjög mik­il­vægt að ráð­ist verði í slíkar breyt­ingar til þess einmitt að við getum mætt þeim sem höllustum fæti standa innan þess kerf­is,“ sagði Katrín.

„Fólk borðar ekk­ert fyrir þetta“

Guð­mundur Ingi steig aftur í pontu og sagði að allt það sem Katrín hefði sagt væri rétt. „En stað­reyndin blasir við: Fólk borðar ekk­ert fyrir þetta, það er jafn svangt og fær eftir sem áður neitun í bið­röð eftir mat. Það er jafn slæmt að vera heima þegar það á ekki mat í ísskápn­um.“

Hann spurði því hvers vegna þetta væri eini hóp­ur­inn sem fengi ekki lífs­kjara­samn­inga. „Hvers vegna í ósköp­unum er hægt að verja lífs­kjara­samn­ing­ana með kjafti og klóm og láta Sam­tök atvinnu­lífs­ins fá ótak­mark­aða pen­inga en ekki hægt að setja krónu til þessa hóps?“ spurði hann.

„Hæst­virtur for­sæt­is­ráð­herra talar um að minnka skerð­ing­ar. Kerfið er svo gjör­sam­lega arfa­vit­laust að við það að minnka skerð­ingar tapar fólk pen­ing­um, þá eru bara teknar af því húsa­leigu­bætur eða ein­hver annar bóta­flokkur og fólk stendur illa og jafn­vel verr á eft­ir. Það eru mörg dæmi um það. Þess vegna segi ég: Það er kom­inn tími til að svara því í eitt skipti fyrir öll af hverju þessi hópur fær ekki leið­rétt­ingu launa eins og allir aðr­ir. Og hvers vegna í ósköp­unum er ekki hægt að taka utan um þennan hóp þannig að hann þurfi að lág­marki ekki að standa í bið­röð eftir mat?“ spurði hann að lok­um.

Mót­mælir því að rík­is­stjórnin hafi látið Sam­tök atvinnu­lífs­ins fá ótak­mark­aða fjár­muni

Katrín svar­aði í annað sinn og sagð­ist vilja minna á að í fjár­laga­frum­varp­inu kæmi skýrt fram „að bætur almanna­trygg­inga hækka um 3,6 pró­sent um ára­mótin sem bygg­ist á mati á áætl­uðum með­al­taxta­hækk­unum á vinnu­mark­aði í heild fyrir árið 2021. Það er í sam­ræmi við 69. grein laga um almanna­trygg­ingar þar sem kveðið er á um að þessar bætur skuli breyt­ast árlega og taka mið af launa­þró­un, þó þannig að þær hækki aldrei minna en sam­kvæmt neyslu­vísi­tölu. Þetta byggir á þessu mat­i.“

Þá mót­mælti hún því að rík­is­stjórnin léti Sam­tök atvinnu­lífs­ins fá ótak­mark­aða fjár­muni og spurði hvað Guð­mundur Ingi ætti við. „Telur hátt­virtur þing­maður að of langt sé í því gengið að tryggja störf í þessu landi, að skapa störf í þessu landi, að greiða fyrir atvinnu­líf­inu þannig að fólkið í land­inu geti haldið áfram að sækja sér vinnu? Telur hátt­virtur þing­maður of langt gengið í því? Telur hátt­virtur þing­maður að þetta snú­ist um ein­hverja aðila sem starfa hjá Sam­tökum atvinnu­lífs­ins? Það er nefni­lega ekki þannig. Þetta snýst um mat á heild­ar­hags­munum sam­fé­lags­ins og hvernig við getum haldið áfram að skapa verð­mæti í sam­fé­lag­inu, eitt­hvað sem ég hefði trúað að allir hátt­virtir þing­menn ættu að geta sam­mælst um, og komið okkur sam­eig­in­lega í gegnum þennan skafl.

Um það snýst þetta jú, að við höldum áfram, hvort sem það er að veiða fisk eða skapa nýja þekk­ingu og aukin verð­mæti til útflutn­ings, hvort sem það snýst um að veita þjón­ustu eða selja ferðir eða búa til mat­væli. Þetta er það sem þetta snýst um. Er eðli­legt að Alþingi og stjórn­völd mæti atvinnu­líf­inu á svona tím­um? Auð­vitað er það eðli­leg­t,“ sagði hún.

Frétt þessi birtist í Kjarnanum.